Toplumsal Muhalefetin Formasyonundan Popüler Kültür Mekanına; Kahvehaneler ve Dönüşüm
Mekanların da ruhları vardır. Bu ruhu mekanla ilişki kuran insanlar kolektif olarak üretirler; farkında olmadan yarattıkları bir aura vardır ve bunun az ya da çok geçmişle bağları vardır. Orada oturanlar bir anın parçası olurlar ama aynı zamanda orada oturacak olanlara da kendilerinden bir hatıra naklederler. “Rüyası ömrümüzün, çünkü eşyaya siner.” diyen A.H.Tanpınar’ın hakkı vardır; tahta, gıcırdayan bir dolap bile bize “nostaljik saadetten” bir şeyler anımsatır. Nostaljik olan kötülükleri gizler, hep iyiyle anımsanır. Bugünün başa çıkamadığımız sorunlarından kaçıp sığınmak için tarih, iyi bir ağırlayıcıdır. Çalışmamıza konu olan toplumsal muhalefetin rüyası da işte bunun gibi, Osmanlı payitahtı İstanbul'un izbe kahvehanelerine sinmişti. Yeniçeri ocağının Bektaşiliğe kapılarını açması (1590)(1) ile Osmanlı’ya kahvenin girişi (1550-1554) arasındaki yıllar farkında olmadan bu iki olgu arasında kurulacak köprüyü, adeta bir dibek kahvesinin sobanın üstünde yavaş yavaş demlenmesi